bestekschrijver

Bij een civieltechnisch project komt veel kijken. Het begint met een ontwerp, er is een begroting en vervolgens hebben aannemers tal van werkzaamheden te doen. Afspraken tussen opdrachtgever en opdrachtnemer(s) hierover worden vastgelegd door een Bestekschrijver. Een bestek is een juridisch geldig contract waarin alle voorwaarden van een project nauwkeurig staan beschreven.

vacatures bestekschrijver

Een specialisme van ViS

In een bestek staat gedetailleerd beschreven wat opdrachtgever en opdrachtnemer(s) van elkaar verwachten. Een Bestekschrijver is een van de specialismen waarmee ViS Detachering opdrachtgevers ondersteunt met het ontwerp en de inrichting van de openbare ruimte. ViS detacheert medewerkers die hierin gespecialiseerd zijn bij zowel opdrachtgevende organisaties – overheidsinstellingen, ontwikkelaars en particuliere investeerders – als opdrachtnemende partijen: ingenieursbureaus, adviesbureaus, aannemers, onderaannemers en bijvoorbeeld leveranciers. Dit geldt ook voor verwante functies, zoals:

  • Contractschrijver.
  • Werkvoorbereider.
  • Contractadviseur / Adviseur Contracten.
  • Contractspecialist.
  • (Assistent) Projectleider.

bespreek de mogelijkheden met onze professional

Denk jij erover om als Bestekschrijver te gaan werken en wil je graag sparren over de mogelijkheden? Neem contact op met onze Adviseur. Onze Adviseurs hebben zelf ervaring in het vakgebied

Stephan van der Steen

Adviseur Civiele Techniek

Contractvormen in de civiele techniek

In de civiele techniek, maar ook in de verwante sectoren grond-, weg- en waterbouw (GWW) en cultuurtechniek, bestaan verschillende soorten bestekken: documenten met afspraken tussen deelnemende partijen over bouwprojecten. Een contractvorm moet wettelijk voldoen aan administratieve voorwaarden, zoals vastgelegd in de UAV en de UAV-GC 2005 (Uniforme Administratieve Voorwaarden voor Geïntegreerde Contractvormen).

Een Contract- of Bestekschrijver beschikt over ruime kennis van deze contractvormen en kan een opdrachtgever adviseren welke vorm voor hem het meest geschikt is. Dat is onder meer afhankelijk van hoeveel vrijheid een opdrachtgever wil over de afspraken die hij maakt met (een) opdrachtnemer(s).

Het belangrijkste onderscheid tussen contractvormen is dat tussen enerzijds traditionele en anderzijds moderne, ofwel innovatieve contracten. Hieronder een korte introductie van de meest voorkomende contractvormen:

traditionele contracten

raw-contracten

RAW (Rationalisatie en Automatisering Grond-, Water- en Wegenbouw) is een gestandaardiseerde systematiek om werkzaamheden te omschrijven, beheerd en geactualiseerd door het kennisplatform CROW. CROW heeft juridische, administratieve en technische voorwaarden opgesteld om contracten op te stellen, die de basis vormen voor bestekbeschrijving volgens een gestandaardiseerde, uniforme methode.

Overeenkomst Met Open Posten (OMOP)

Een OMOP (Overeenkomst Met Open Posten) is een contract op basis van RAW, met als verschil dat vooraf niet (exact) bekend is welke en hoeveel werkzaamheden gerealiseerd moeten worden. Met fictieve hoeveelheden komen opdrachtgever en opdrachtnemer een theoretische som overeen, waarna de opdracht wordt gegund. De contractprijs staat dus niet vast en wordt pas achteraf, als de werkelijke afname van de werkzaamheden bekend is, verrekend op basis van eenheidsprijzen. Deze contractvorm komt vooral voor bij onderhoudswerkzaamheden.

Bouwteam

De overeenkomst die we Bouwteam noemen, is vooral geschikt als opdrachtgever en opdrachtnemer, maar ook andere betrokkenen zoals specialistische bedrijven en adviseurs, veel sámen doen. In samenwerking stellen deze partijen een ontwerp op, met een optimale afstemming tussen de verschillende disciplines en (daardoor) de juiste kwaliteit, prijs en planning.

Moderne en/of innovatieve contractvormen

Design, Build, Finance, Maintain (& Operate) (DBFM(O))

Een DBFM-contract is een geïntegreerde contractvorm, waarbij de opdrachtnemer niet alleen verantwoordelijk is voor het ontwerp, de bouw en de aanleg (realisatie) van een project, maar ook voor de financiering en voor het onderhoud gedurende een afgesproken periode daarna. Soms is ook nog sprake van exploitatie (Operate), en spreken we van DBFMO. Voor deze contractvorm bestaan Rijksbrede modelovereenkomsten.

Het doel van DBFM(O) is om risico’s en verantwoordelijkheden te beleggen bij de partij die deze het beste kan beheersen en dragen. Betaling aan de opdrachtnemer gebeurt periodiek na de bouw, op basis van geleverde diensten. Worden afgesproken diensten niet nagekomen, dan zijn boeteclausules van kracht. Deze contractvorm is erg geschikt om de markt financieel te prikkelen en innovatie te stimuleren, maar meestal pas interessant als projecten een behoorlijke omvang hebben en de risico’s aanzienlijk zijn.

Design, Build & Maintain (DBM)

Een DBM-contract is een geïntegreerde contractvorm waarbij één opdrachtnemer tekent voor zowel het ontwerp, de bouw als het onderhoud. Door het onderhoud niet apart na de aanleg of de bouw aan te besteden (in een onderhoudscontract), voorkomen betrokken partijen dat een slechte aanleg tot extra onderhoudskosten leidt. Deze contractvorm werkt in de hand dat iedereen goed nadenkt over de levensduur van infrastructuur, wat in het belang is van meer duurzaamheid en lagere ‘levencycluskosten’.

Design and Construct (D&C)

Dit is de geïntegreerde contractvorm die het meest voorkomt. Bij D&C is de opdrachtnemer verantwoordelijk voor zowel het ontwerp van de infrastructuur als de uitvoering daarvan. De opdrachtgever stelt een functioneel gespecificeerde uitvraag op, en de opdrachtnemer krijgt de ruimte om zelfstandig en met voldoende vrijheid om te innoveren een ontwerp te maken en te realiseren. Het doel van deze contractvorm is om de deskundigheid van partijen optimaal te benutten. De uitvoeringsrisico’s liggen bij de aannemer, maar het risico van het onderhoud ligt bij de opdrachtgever.

Het standaard Design & Construct contract is gebaseerd op de eerder al genoemde UAV-GC 2005. Het aanbestedingsdossier bestaat uit verschillende modeldocumenten:

  • Basisovereenkomst.
  • Vraagspecificatie eisen.
  • Vraagspecificatie proces.
  • Annexen bij de vraagspecificatie.
  • Aanmeldings- en selectiedocument.
  • Inschrijvings- en beoordelingsdocument.

Engineering & Construct (E&C)

Deze contractvorm lijkt op D&C, maar het ontwerp beperkt zich tot engineering. Opdrachtgever en opdrachtnemer laten het voorlopige ontwerp (schetsontwerp) achterwege, werken alleen het (definitieve) ontwerp uit en omschrijven daarin het eindresultaat. Deze contractvorm wordt vaak gebruikt voor aanlegprojecten en (variabele) onderhoudsprojecten die geen of slechts een beperkt ontwerp nodig hebben. De opdrachtgever stelt een functioneel gespecificeerde uitvraag op, waarbij de functionele eisen op een laag abstractieniveau liggen doordat er doorgaans weinig ruimte over is voor ontwerpen.

Prestatiecontracten

Prestatiecontracten zien we vooral als een opdrachtnemer (ook) verantwoordelijk is voor het onderhoud. Ook zogeheten beeldbestekken zijn prestatiecontracten: contracten waarin een opdrachtgever een bepaald beeld van de openbare ruimte laat vastleggen. Contracten als dit komen veel voor in het groen, denk aan onkruidbestrijding en veeg- en maaibestekken. De beoordeling van de prestaties van de opdrachtnemer is daarbij een continu proces.

Hybride contractvorm

Bij een hybride contractvorm werkt een opdrachtgever sommige onderdelen gedetailleerd uit in een contract, terwijl de opdrachtnemer op andere onderdelen juist veel vrijheid heeft. In de praktijk gaat het hier vaak om een RAW-bestek met functionele eisen, dat onder de bepalingen van UAV-GC in de markt wordt gezet. Slechts een deel van de kennis en ervaring van de markt wordt hierin benut en het moet goed duidelijk zijn waar de verantwoordelijkheden liggen.

Best Value Procurement (BVP)

BVP is een innovatieve inkoopmethodiek die uitgaat van het inkopen en realiseren van de hoogste waarde voor de laagste prijs (best value). Met BVP hebben opdrachtgevers een hoge(re) voorspelbaarheid van het einddoel, uitgedrukt in kosten, tijd en kwaliteit, met een minimum aan inspanning en controle van de opdrachtgever. BVP geeft opdrachtnemers optimaal gelegenheid om hun expertise te laten zien.

Turnkey

Bij overeenkomsten op basis van Turnkey besteedt een opdrachtgever de complete bouw van een woning of utiliteitsgebouw uit aan een opdrachtnemer, om pas na de volledige afronding van het bouwproject – de oplevering – ‘de sleutel te ontvangen’. In dit soort bestekken staat vaak een gedetailleerde omschrijving en een uitgebreide opsomming van eisen waaraan (de belangrijkste onderdelen van) een gebouw moet(en) voldoen.

Build, Operate & Transfer (BOT)

BOT is een contractvorm waarbij een particuliere onderneming geld (projectfinanciering) leent vanuit de overheid, om een ontwerp te maken en de bouw daarvan te realiseren, exploiteren en faciliteren. Deze contractvorm zien we veel op plekken waar de overheid een zekere ambitie heeft; een gemeente wil bijvoorbeeld investeren in een toeristische trekpleister. De overheid zoekt daarvoor een ondernemer met plannen die passen in zo’n ambitie, maar die op weg moet worden geholpen met een lening voor investerings- en onderhoudskosten; geld dat later wordt terugverdiend zodat de ondernemer de lening kan aflossen. BOT is vooral geschikt voor projecten met een lange(re) looptijd.

Publiek-Private Samenwerking (PPS)

Een PPS is een contractmethodiek met verschillende vormen. Meestal realiseren een overheidsorganisatie en een opdrachtnemer samen een project op basis van een heldere taak- en risicoverdeling, terwijl ze beiden hun eigen identiteit en verantwoordelijkheid behouden. Deze contractvorm stimuleert de kwaliteit van het eindproduct, maar het prijsniveau blijft altijd gelijk. Een PPS komt onder meer voor bij integrale bouwprojecten.

General Contractor (GC)

In deze contractvorm levert een (hoofd)aannemer alle materialen, arbeid, materieel en diensten die nodig zijn voor een projectrealisatie. Vaak huurt deze aannemer gespecialiseerde onderaannemers in om de bouwwerkzaamheden geheel of gedeeltelijk uit te voeren, maar blijft zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit daarvan.

Functie-eisen Bestekschrijver

Een Bestekschrijver moet een afgeronde MBO-, MTS-, HBO of HTS-opleiding hebben in de richting civiele techniek, grond-, weg- en waterbouw (GWW), infratechniek, groen of cultuurtechniek. Of eventueel een andere opleiding, aangevuld met HBO technische bedrijfskunde of vakgerichte cursussen.

Hij of zij beschikt over inhoudelijke en technische kennis van het vakgebied, eventueel vanuit de realisatiefase, waarbij maakbaarheid, haalbaarheid en technische uitvoerbaarheid worden meegenomen in de contractvormingsfase. Het is noodzakelijk om over kennis te beschikken van relevante wet- en regelgeving en aanbestedingsrichtlijnen (ARW). Bij voorkeur is een Bestekschrijver bekend met alle hierboven beschreven contractvormen, waardoor hij de afweging kan maken welk type contract het beste aansluit bij de werkzaamheden die moeten worden uitgevoerd.

Benodigde softwarekennis

Bij de uitvoering van deze functie worden verschillende softwarepakketten gebruikt, die voortdurend in ontwikkeling zijn. Voorbeelden van toegepaste software zijn:

  • Bakker en Spees.
  • KPD.
  • GWW Bestek.