gebiedsontwikkeling

Gebiedsontwikkeling is de (her)inrichting van een stuk grond. We (her)ontwikkelen een terrein met vastgoed en wegen, of juist met groenvoorzieningen. Gebiedsontwikkeling is een integraal proces: het gaat over woningbouw en infrastructuur, maar ook over bedrijvigheid, ondernemen, groen of bijvoorbeeld recreatie.

Vacatures gebiedsontwikkeling

ondersteuning door ViS

ViS Detachering ondersteunt opdrachtgevers met Gebiedsontwikkeling. We zijn daarin vertegenwoordigd bij zowel opdrachtgevende organisaties – zoals provincies, Rijkswaterstaat, gemeenten en waterschappen – als bij opdrachtnemende organisaties, waaronder adviesbureaus, ingenieursbureaus en aannemers.

bespreek de mogelijkheden met onze professional

Denk jij erover om als Gebiedsontwikkelaar te gaan werken en wil je graag sparren over de mogelijkheden? Neem contact op met onze Adviseur. Onze Adviseurs hebben zelf ervaring in het vakgebied

Didier Vorselaars

Adviseur Bouwkunde

wat is gebiedsontwikkeling?

Het woord zegt feitelijk genoeg: de ontwikkeling van een gebied. Een braakliggend terrein krijgt een nieuwe bestemming en wordt ontwikkeld tot een gebied waar mensen kunnen wonen, werken of recreëren. Er komt een plan om woningen of bedrijfshuisvesting te bouwen en infrastructuur aan te leggen om die bebouwing bereikbaar te maken. Of misschien er is juist plek voor natuur en groen, ook dát is Gebiedsontwikkeling. De Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling aan de TU Delft hanteert deze definitie: Gebiedsontwikkeling is de kunst van het verbinden van functies, disciplines, partijen, belangen en geldstromen, met het oog op de (her)ontwikkeling van een gebied.

herontwikkeling

Gebiedsontwikkeling begint niet altijd met een braakliggend terrein. Er kan ook sprake zijn van herinrichting: de nieuwe inrichting van een gebied dat eerder ook al een bestemming had. Een fabrieksterrein wordt bijvoorbeeld gesloopt, er komt nieuwe vastgoedontwikkeling en het gebied wordt helemaal opnieuw ingericht.

vier fasen

Gebiedsontwikkeling gebeurt doorgaans in de vier fasen die we kennen van ieder bouwproject: 

  • Initiatieffase.
  • Haalbaarheidsfase.
  • Realisatiefase.
  • Beheer.

Omdat het gaat om de (integrale) ontwikkeling van een geheel gebied, zijn bepaalde fasen intensiever en uitgebreider dan bij een (enkelvoudig) bouwproject. Hieronder een korte uitleg.

initiatieffase

In deze fase onderzoeken we of Gebiedsontwikkeling noodzakelijk en wenselijk is. We brengen de uitgangspunten in kaart: welke partijen willen wat precies met het gebied doen, en wat zegt de gemeentelijke structuurvisie (een strategisch beleidsdocument waarin de gemeente in hoofdlijnen heeft vastgelegd hoe beschikbare stukken grond moeten worden ontwikkeld)? Vervolgens stellen we de milieueffecten van verschillende (her)ontwikkelingsmogelijkheden vast in een planologische Milieu Effect Rapportage (planMER). In een zogeheten quickscan bepalen we de kansen en risico’s van het gebied aan de hand van ‘omgevingsaspecten’, zoals geluid, geur, lucht, externe veiligheid, archeologie, water en ecologie. Tot slot wordt een besluit genomen aan de hand van een combinatie van de gemeentelijke structuurvisie, de planMER en/of de quickscan.

haalbaarheidsfase

Dit is de meest complexe fase van Gebiedsontwikkeling en heeft drie deelfasen:

In de definitiefase worden de randvoorwaarden opgesteld voor het gebied op basis van het ruimtelijk beleid, en vastgelegd in een Stedenbouwkundig Programma van Eisen (SpvE). Hoeveel woningen gaan we bouwen en in welke prijscategorie, en hoeveel ruimte is er voor groen en water? Welke bebouwing komt er nog meer, welke beeldbepalende elementen moeten daarin terugkomen? Hoe zit het met ‘zichtlijnen’? Er is bovendien aandacht voor omgevingsaspecten: wat is de minimale afstand tot bijvoorbeeld uitvalswegen en met welke eisen hebben we te maken als het gaat om de wateropgave?

In de ontwerpfase komt het stedenbouwkundig ontwerp tot stand. In deze fase doorlopen we de stappen van het functioneel ontwerp (FO), het voorlopig ontwerp (VO) en het definitief ontwerp (DO). Wanneer het VO van het stedenbouwkundig ontwerp klaar is, kunnen we starten met het bestemmingsplan en eventueel een beeldkwaliteitsplan. Belangrijk in deze fase is dat het stedenbouwkundig ontwerp, het bestemmingsplan en het beeldkwaliteitsplan op elkaar aansluiten. Ook moeten we periodiek toetsen of het stedenbouwkundig plan (nog steeds) past binnen het bestemmingsplan (en het beeldkwaliteitsplan).

In de voorbereidingsfase draait het om de voorbereiding en de realisatie van het ontwerp en komen marktpartijen in actie. Een architect werkt het ontwerp van het stedenbouwkundige plan uit, een Civieltechnisch Bestekschrijver of Contractschrijver gaat aan de slag en de voorbereiding voor het opstellen van de omgevingsvergunning met indieningseisen begint.

realisatiefase

In de realisatiefase wordt het project verwezenlijkt. De architect begeleidt zijn ontwerp: de openbare ruimte als geheel wordt gerealiseerd door (GWW-)aannemers en het vastgoed door bouwkundige aannemers. Tijdens deze realisatie wordt het gebied in eerste instantie bouw- en woonrijp gemaakt, waarna de bouwers kunnen beginnen met (de fundering en de ruwbouw van) het vastgoed.

beheerfase

In de beheerfase is het project succesvol gerealiseerd en het gebied geheel ingericht. Er is alleen nog beheer en onderhoud nodig.

belangrijke beleidsstukken

Gebiedsontwikkeling begint altijd met politiek-bestuurlijke besluitvorming. Er zijn verschillende (strategische) beleidsdocumenten die richting geven aan hoe een gebied een (nieuwe) bestemming krijgt. Hieronder een korte introductie van drie van dergelijke ‘instrumenten’: de structuurvisie, het bestemmingsplan en de omgevingsvergunning.

structuurViSie

Een structuurvisie geeft aan hoe een gebied op hoofdlijnen moet worden ontwikkeld. Het is de basis van het ruimtelijk beleid van een gemeente, een provincie of het Rijk. Alle gemeenten zijn verplicht om een of meer structuurvisies op te stellen, waarin ze beschrijven hoe ze hun grondgebied ruimtelijk willen ordenen. Ook provincies en het Rijk hebben deze verplichting. Het doel van een structuurvisie is dat het ruimtelijk beleid niet voortdurend ter discussie staat. Het document geeft vastigheid en duidelijkheid over wat een overheid in hoofdlijnen met een beschikbaar stuk grond wil doen. Een structuurvisie beschrijft, anders gezegd, de planologisch gewenste ontwikkeling van een gebied.

bestemmingsplan

Gemeenten moeten voor hun gehele grondgebied actuele bestemmingsplannen hebben. Een bestemmingsplan geeft aan welke bestemming een gemeente toekent aan de in het plan aangewezen grond(en). Is er bijvoorbeeld plek voor woningbouw, of horeca? En hoeveel groen moet een gebied hebben? In een bestemmingsplan staat onder meer hoe een stuk grond moet worden gebruikt en welke bouwmogelijkheden er zijn. Een bestemmingsplan is juridisch bindend; bij afwijking is een bestemmingsplanprocedure nodig, ook wel afwijkingsprocedure genoemd.

omgevingsvergunning

Gemeenten kunnen een omgevingsvergunning afgeven als een partij toestemming vraagt om ergens te bouwen of bedrijfsactiviteiten te starten, terwijl dat mogelijk hinder oplevert voor mens en/of milieu. Ook de omgang met monumenten wordt vaak geregeld in omgevingsvergunningen. Het is één geïntegreerde vergunning voor bouwen, wonen, monumenten, ruimte, natuur en milieu, die gemeenten kunnen afgeven op basis van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Een omgevingsvergunning wordt vaak aangevraagd als een projectontwikkelaar of andere partij iets wil doen dat afwijkt van een geldend bestemmingsplan.

welke opdrachtgevers?

Deze opdrachtgevers van ViS Detachering doen veel met Gebiedsontwikkeling:

  • Gemeenten.
  • Provincies.
  • Waterschappen.
  • Hoogheemraadschappen.
  • Rijkswaterstaat (RWS).

Ook veel opdrachtnemende partijen hebben met Gebiedsontwikkeling te maken, zoals:

  • Ingenieursbureaus.
  • Architectenbureaus.
  • Adviesbureaus.
  • Stedenbouwkundige bureaus.
  • Aannemers.

welke functies?

In deze functies kom je veel in aanraking met Gebiedsontwikkeling:

  • Beleidsmedewerker.
  • Adviseur.
  • Architect.
  • Beheerder.
  • Inkoper.
  • Leidinggevende functies.
  • Ontwerper.
  • Projectleider.
  • Projectontwikkelaar / Ontwikkelingsmanager.
  • Toezichthouder.
  • Directievoerder.
  • Werkvoorbereider.

welke opleidingen?

Deze opleidingen kun je volgen om functies binnen dit vakgebied te vervullen:

  • HBO- of WO-opleiding bouwkunde.
  • HBO- of WO-opleiding civiele techniek.
  • Academie van de Bouwkunst.
  • HBO- of WO-opleiding stedenbouw en planologie.
  • HBO of WO-opleiding landinrichting.
  • HBO- of WO-opleiding cultuurtechnisch.