ViS-professional Rien van der Knaap vertelt

In het najaar van 2021 is Rien van der Knaap via ViS Detachering aan de slag gegaan bij de gemeente Veldhoven. Hij vervult de functie van Strateeg Mobiliteit. In deze functie staat hij met regelmaat voor verschillende uitdagingen. Hier vertelt hij ons graag meer over!

Nederland is volop in ontwikkeling. Op het gebied van verkeer en infra wordt een veelheid van plannen uitgevoerd. Ook in de ondernemende Metropoolregio Eindhoven (MRE) van de gemeente Veldhoven gebeurt er van alles. Zo is ASML hier gevestigd en groeit ook de overige bedrijvigheid als kool. Hierdoor is ook de vraag naar woonruimte en allerlei voorzieningen sterk toegenomen. Mensen die naar de regio komen voor werk moeten uiteraard ook ergens wonen. Zij willen een prettige leefomgeving met de nodige voorzieningen. De verwachting is dat deze ontwikkelingen de komende jaren een verdere vlucht zullen nemen. Dit vraagt om een duidelijke visie op mobiliteit, zodat er een helder beeld is van de toekomst en welke keuzes daarin gemaakt moeten en / of kunnen worden.

Om dit voor de gemeente Veldhoven inzichtelijk te maken is er gewerkt aan de ‘Mobiliteitsvisie Veldhoven 2040’. De visie is in december unaniem door de gemeenteraad vastgesteld. Hierin worden uiteenlopende vraagstukken bekeken, zoals bijvoorbeeld: hoe hard groeit de gemeente Veldhoven eigenlijk? En wat betekent dat voor toekomst van de gemeente qua mobiliteit, bereikbaarheid en capaciteit van het beschikbare verkeerssysteem? Als vervolg hierop is de gemeente Veldhoven gestart met het opstellen van een mobiliteitsprogramma, waarin concreet wordt uitgewerkt wat de doelen zijn qua bereikbaarheid en duurzaamheid, en op welke manier die doelen zijn te realiseren.

Rien vertelt hier meer over: “Uiteindelijk gaan visie en programma over hoe bij te dragen aan een transitie naar duurzame mobiliteit. Hierin wil men het voetgangersverkeer, de fiets en het OV beter faciliteren. Om dit te bereiken moeten er nu al beleidskeuzes gemaakt worden voor de komende jaren. Hierbij kunnen we niet over één nacht ijs gaan, want waarom worden juist deze keuzes gemaakt en wat betekent dit voor bewoners, werkgevers, werknemers en bezoekers? De keuzes die we nu maken hebben direct invloed op het leven van mensen, ook op de lange termijn.”

Rien vervolgt: “Mobiliteit is hierbij geen doel op zich, maar het verbindt allerlei vitale functies met elkaar, zoals wonen, werken, zorg, recreatie, winkelen en sporten. Als we kijken naar de bereikbaarheidsvraagstukken, dan kunnen we wel willen dat er minder autoverkeer komt en dat mensen elektrisch rijden, maar dan moeten de mogelijkheden en voldoende alternatieven er wel zijn. De visie kun je hierbij zien als een toekomstschets. Net als kunstenaars die eerst een ruwe schets maken als basis, worden in een visie de kaders geschetst waaraan later verdere invulling kan worden gegeven. De uitgangspunten hebben ook gevolgen voor aanpalende beleidsvelden, zoals wonen, werken, duurzaamheid en het sociaal domein. Met elkaar moeten we verkennen hoe daaraan handen en voeten te geven. Dit ook in samenspraak met inwoners, werkgevers, stakeholders en omliggende gemeenten, regio en provincie.”

Maar, met alleen een visie en een programma ben je er nog niet. Elke te maken keuze en te zetten stappen komen samen in een traject waar Rien een onderdeel van is. Door de centrale plek van dit proces vertegenwoordigt hij de gemeente Veldhoven in een veelheid van regionale overleggen en samenwerkingsprojecten. Aansprekende voorbeelden zijn de voorbereiding van een hoogwaardig openbaar vervoertraject (HOV) van Eindhoven Centrum naar De Run (HOV4) en snelfietsroutes vanuit de Kempen naar Eindhoven via Veldhoven (F67). Deze projecten behoren tot de Brainportdeal van €1,6 miljard, waarover eind 2022 afspraken zijn gemaakt tussen de regio en het Rijk. Deze omvangrijke projecten hebben een prominente plek in de visie en het programma.

Er komt heel wat kijken bij zo’n beleidsproces; van visie, programma en Gemeentelijk Verkeer en Vervoerplan (GVVP) tot aan de uiteindelijke realisatie. Rien vertelt: “Allereerst moesten de uitgangspunten en verwachtingen worden bepaald, een aanbesteding voor een begeleidend bureau, in- en externe participatie in elke fase van het proces en het analyseren van veel data. De visie is in vrij korte tijd tot stand gekomen, van april 2023 tot aan vaststelling door de gemeenteraad in december 2023. De vervolgstappen zullen meer tijd vergen en ook anders van karakter zijn. Een visie geeft over het algemeen een breed overzicht, in een programma en zeker ook in de verdere concretisering in een GVVP worden de thema’s veel tastbaarder en komen veel dichter bij de inwoners.”

Sommige vraagstukken vragen om een bredere discussie. Hiervoor moet een balans gevonden worden tussen burgers, het bedrijfsleven, de politiek en andere belanghebbenden. Rien vervolgt: “Hierbij moeten we oplossingen bedenken die het beste zijn voor het grote geheel. Dit is erg interessant, maar zeker niet altijd gemakkelijk! Ook moeten we waken voor participatiemoeheid. Mensen worden zo vaak om hun mening gevraagd en bij trajecten betrokken dat dit ook te veel kan worden. Daarom proberen we meerdere onderwerpen op één avond of dag te bespreken, zodat je uiteindelijk wel alle partijen een keer om de tafel hebt gehad, of op zijn minst in beeld hebt gehad.”

Waar krijgt Rien energie van? Hij houdt ervan wanneer dingen niet standaard zijn, zo vertelt hij: “Lekker een beetje pionieren. Binnen de gemeente Veldhoven is zo’n visieproces voor mobiliteit nog niet eerder gedaan. Hierdoor kan ik veel zelf invullen. Maar zelfs bij een gemeente waar hier al ervaring mee is, zal het proces nooit hetzelfde zijn. Dit omdat elke gemeente er anders uit ziet en er andere zaken spelen.”

Rien vindt het interessant om de ontwikkelingen in mobiliteit te volgen. Hij vertelt: “Voor bijna 100 jaar veranderde er vrij weinig. Er kwamen natuurlijk wel veel meer en ook betere, snellere en vooral veiligere auto’s, maar het concept voertuigen bleef ongeveer gelijk. De laatste jaren zien we echter grote veranderingen. De overgang van fossiele brandstoffen naar groene energie vergt een enorme omslag. Voorts komen er allerlei nieuwe vervoersmiddelen, zoals de elektrische stepjes die we door het verkeer zagen scheuren tijdens onze ViS-excursie naar Parijs. Of de toename van ouderen op (snelle) elektrische fietsen. Hier moeten we zorgvuldig op anticiperen. Fietspaden moeten breder, maar hoe sluiten we hierbij aan op het landelijke beleid, of dat van buurgemeenten? Is er ruimte voor? Welk beleid hang je aan de nieuwe vervoersmiddelen? Hoe past dit binnen de omgeving en pas je dit alleen aan bij de ontwikkeling van nieuwe gebieden, of hou je er ook rekening mee bij transformatieprojecten? Hoe verhogen we de toegankelijkheid in het verkeer zonder in te boeten op veiligheid? En ook niet onbelangrijk; op welke termijn willen we aanpassingen doen? Want er is geen budget en capaciteit om alles direct te doen.”

Met al deze vragen houdt Rien zich bezig en hiervoor zijn de visie en een programma nodig om richting te geven aan het beleid.

Nu de visie afgelopen december is vastgesteld, ligt het komende jaar de focus op het mobiliteitsprogramma. Maar ook daarna is het een doorlopend proces van beleid aanpassen en het verder doorvertalen naar concrete uitvoeringsplannen. De visie moet daarbij regelmatig, elke vier tot vijf jaar jaar, tegen het licht gehouden worden. Rien vertelt: “Want alles blijft zich ontwikkelen en niemand kan exact in de toekomst kijken, dus het kan goed dat zaken door voortschrijdend inzicht toch moeten worden aangepast.” Wat Rien betreft liggen er nog genoeg uitdagingen te wachten!

Gelukkig is Rien bij ViS ook prima tevreden: “Ik vind het te prijzen hoe alles geregeld is. De samenwerking loopt soepel en het contact met mijn Adviseur bij ViS is prettig. Wel moet ik, maar ook mijn collega’s die ik erin laat delen, letten op de lijn, door alle lekkere versnaperingen die ik van ViS toegestuurd krijg! De uitstapjes tot slot zijn de kers op de taart. De trip naar Parijs was erg gezellig en ook andere events zijn de moeite waard, zoals de ViS-excursie naar De Warren en Mooijburg in Amsterdam.”