Kennissessie Energietransitie: hoe van het gas af door Lucien van der Plaats

Op dinsdagavond 31 mei jl. opende wij de deuren van ons kantoor in Reeuwijk voor de Kennissessie Energietransitie ‘hoe van het gas af’ door Lucien van der Plaats. Na iedereen verwelkomd te hebben, konden wij genieten van een heerlijk tapasbuffet. Vervolgens was het woord aan Lucien. Hij is Projectleider van het project ‘Sliedrecht-Oost Aardgasvrij’, hierbij vertegenwoordigt hij de gemeente Sliedrecht. Lucien nam ons mee door de verschillende fasen van het project en deelde zijn ervaringen. Hij vertelde over de wijkaanpak, waarbij zowel huurwoningen als particuliere woningen aardgasvrij worden gemaakt. Waar krijg je mee te maken als je in de gebouwde omgeving een warmtenet wilt aanleggen en wat komt er allemaal bij kijken om bewoners te enthousiasmeren om de overstap te maken?

Als één van de ‘proeftuinen aardgasvrije wijken’ is Sliedrecht-Oost geselecteerd. De proeftuin bestaat uit drie buurten: De Horst, Vogelenzang en de Sperweflat (VvE). Het doel van de proeftuin is voornamelijk om te leren. De proeftuin bestaat uit maar liefst 1.000 corporatiewoningen, 900 particuliere woningen, een verzorgingstehuis en 32 aanleunwoningen. Naast de herinrichting en de aanleg van het warmtenet, worden tevens de riolering en waterleidingen vervangen.

In 2019 vond de eerste inloopbijeenkomst plaats, met als uitgangspunt: geen plenaire bijeenkomst, maar de focus op persoonlijke gesprekken. Dit bleek een succes! De bijeenkomst trok maar liefst 400 bezoekers en werd als positief beoordeeld door de bewoners. Maar bij alleen inkoopbijeenkomsten bleef het niet. Vanaf juni tot en met september 2019 werden zogenaamde ‘meedenksessies’ georganiseerd.

In het eerste kwartaal van 2020 werden de werkzaamheden gestart. Daarna werd het projectgebied steeds verder uitgebreid en om een zinvolle participatie te waarborgen, werd eind 2020 besloten om van de wijkaanpak over te gaan op de buurtaanpak. Lucien vertelde over de aanpak per buurt en hoe er op verschillende wijze met de bewoners is geparticipeerd:

In februari 2021 is gestart met de buurt De Horst. Deze buurt bestaat uit 40 rijwoningen en een aantal twee-onder-één-kapwoningen. Er zijn voor De Horst drie scenario’s uitgewerkt. Er werden (door corona) online sessies georganiseerd, waarna de bewoners hun voorkeurscenario konden uitspreken en konden stemmen, met als eindstand elf geïnteresseerden voor het warmtenet.

Naar aanleiding van de aanpak in De Horst is er een buurtgroep aangesteld. De groep bestaat uit vijf bewoners met een positief kritische blik. Zij zijn onafhankelijk en helpen de gemeente verder op weg, bijvoorbeeld door het oefenen van de presentaties. Eveneens fungeren zij als ogen en oren van de buurt en geven zij waardevolle tips aan de gemeente. Er kan worden teruggekeken op een leerzaam proces, zo is bijvoorbeeld gebleken dat een persoonlijke aanpak van meerwaarde is, evenals de focus op het warmtenet en de zichtbaarheid van de gemeente.

In het derde kwartaal van 2021 was de buurt Vogelenzang aan de beurt. De Vogelenzang bestaat uit 62 koopwoningen uit 1969. Kenmerkend voor de buurt is dat de bewoners hier lang blijven wonen. De huizen zijn slecht geïsoleerd, zo bevindt een deel zich nog in de oude staat, maar er is ook veel verbouwd. Dit zijn belangrijke zaken om rekening mee te houden alvorens het gesprek met de bewoners wordt aangegaan.

De aanpak van deze buurt verschilt met de aanpak die in De Horst is gebruikt. Zo werden eerst een aantal bewoners geïnterviewd en was de aanpak vraaggericht. In plaats van drie scenario’s, werd alleen het warmtenet aangedragen en gingen de vertegenwoordigers van de betrokken partijen bij de bewoners thuis langs voor een kennismakingsgesprek aan de keukentafel. Aan de hand van deze gesprekken werden woningopnames ingepland. Aan de hand van deze opnames werden rapportages opgesteld welke gespreksstof opleverden met de bewoners.

Eveneens kwam de Sperweflat in het derde kwartaal van 2021 aan bod. De flat bestaat uit 74 koopappartementen en zes huurappartementen. In de flat is veel doorstroming qua bewoners, dus een extra uitdaging om hen zo ver te krijgen. De cv-installatie van het gebouw diende vervangen te worden, een mooie gelegenheid om ook hier van het gas af te gaan!

Het grootste verschil met de twee buurten is dat het VvE-bestuur de touwtjes in handen had, zij werden gedurende deze periode ondersteund door de gemeente en andere betrokken partijen.

Ook van dit proces is veel geleerd, waaronder hoe samen te werken en een goede band op te bouwen met het VvE-bestuur, de waarde van een onafhankelijke adviseur en de meerwaarde van transparantie over de kosten en planning.

Dankzij subsidies is het mogelijk om met de eigen bijdrage van de bewoners zo laag mogelijk te houden. Met een bijdrage tussen de €200,00 en €2.000,00 van de bewoners is het onder andere mogelijk om het leidingnet aan te passen, de radiatoren te vervangen en om van gas naar inductie-koken te gaan. Deze gehele overstap wordt voor de bewoners ingeregeld.

Deze maand zal de ‘go of no-go’ gegeven worden voor De Horst, voor de Vogelenzang zal dit in september 2022 zijn.

Wij kijken terug op een interactieve en leerzame avond. Na de sessie kon iedereen genieten van een kop koffie / thee en was er nog meer dan voldoende de tijd om met elkaar na te praten.

Meer informatie:

https://www.aardgasvrijewijken.nl/
https://www.sliedrechtaardgasvrij.nl/home